Effecten van de coronacrisis op ZZP’ers in de culturele sector
Door Thijs Tromp
Naar aanleiding van de coronacrisis heeft het ministerie van OCW door een aantal instanties een onderzoek laten uitvoeren naar de gevolgen van de crisis in de culturele sector in Nederland. Met het onderzoek brengt de zogenaamde coronamonitor zowel de schade voor de organisaties als voor zzp’ers binnen de sector in beeld als effecten van de steunmaatregelen. De vraag die in het onderzoek wordt gesteld is in hoeverre de financiële steun doorsijpelt naar ZZP’ers.
De conclusie van het onderzoek is ronduit schokkend te noemen. Kortgezegd; ZZP’ers blijken een eenvoudige bezuinigingsoptie te zijn en er is zeer weinig sprake van een zogenaamd ‘trickle down-effect’ van de financiële steunmaatregelen naar ZZP’ers toe. Ben je benieuwd naar de cijfers en effecten, met name voor ZZP’ers? Dan hebben wij dat bondig samengevat op deze pagina.
Ben je benieuwd naar het gehele onderzoek over de gevolgen van de coronacrisis in de culturele sector en waar wij onze informatie op hebben gebaseerd? Zie hier.
Het lijkt er op dat er mogelijk flink wat gaat veranderen wat betreft in onze arbeidsmarkt. Begin 2020 trok de commissie Borstlap de conclusie dat het nodig was om werkgevers meer verantwoordelijkheid te laten nemen ten aanzien van de zwakste schouders op de arbeidsmarkt. Zojuist is bekend geworden dat er een akkoord is bereikt tussen in ieder geval VNO-NCW (voor de werkgevers) en de FNV (als vakbond) over de grote lijnen van deze voornemens. Gisteren lekten via de Volkskrant de belangrijkste veranderingen overigens al uit. We vatten de belangrijkste punten voor jullie samen, niet schrikken:
freelancers moeten minimaal 35 euro per uur gaan verdienen (!);
als je minder dan het minimum verdient, moet je in loondienst worden genomen óf moet er bij de rechter worden onderbouwd waarom er géén sprake is van loondienst (!);
de zelfstandigenaftrek wordt afgebouwd: er komen belastingregelingen voor freelancers die daadwerkelijk risico lopen met eigen investeringen;
er komt een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering;
nulurencontracten verdwijnen: voor studenten komt er een contractvorm die hierop lijkt;
na 3 jaar moet verplicht een vast contract worden aangeboden.
Het idee achter deze hervormingen is dat de ongelijkheid tussen werknemers te hoog aan het worden is, en dat daarom met name uitzendkrachten en freelancers straks niet meer werkzaam kunnen zijn als schijnzelfstandigen. Hiermee wordt bedoeld dat het lijkt alsof zij zelfstandig werken (o.a. dat er er geen sprake is van gezag of een vaststaand loon, of dat zij zich naar eigen inzichtkunnen laten vervangen) maar dat feitelijk niet zijn. Ook komt het vaak voor dat mensen in loondienst tegen betere voorwaarden hetzelfde werk doen als uitzendkrachten en freelancers.
Dit is natuurlijk in onze branche een erg lastige discussie, aangezien een deel van deze eisen bij ons erg gebruikelijk zijn: we worden gevraagd vanwege onze specifieke skills of om onze toffe persoonlijkheid, en er is in een evenementenomgeving altijd wel sprake van énige gezagsstructuur. Het is dus een lastig, onduidelijk niemandsland momenteel. Gelukkig wordt er sinds de afschaffing van de VAR (2016) er vooral gehandhaafd op opzettelijke schijnzelfstandigheid, maar daar lijkt nu dus (eindelijk…) een nieuwe regeling voor in de plaats te gaan komen die duidelijkheid moet gaan scheppen. Er moeten 3 contractsvormen gaan komen: ééntje voor zelfstandigen, één voor uitzendkrachten en een voor (on)bepaalde tijd, waarbij iederen in principe automatisch als werknemer wordt gezien. Mocht hier geen sprake van zijn, dan moet dit worden aangetoond: nu ligt dit omgekeerd.
Als dit akkoord wordt gesloten, dan wordt het nog niet direct werkelijkheid: het nieuwe kabinet zal ze nog daadwerkelijk moeten overnemen. Wordt vervolgd. We zijn benieuwd naar jullie reacties op dit nieuws, dus voel je vrij om te reageren als je er behoefte aan hebt!
Dat is een fijne opsteker voor een heleboel evenementenmensen: gisteren is bekend gemaakt dat de TVL, de NOW en het uitstel bij de Belastingdienst worden verlengd. Dit gebeurt omdat de coronamaatregelen aanhouden, en daarmee veel ondernemers langer in een spagaat zullen zitten. Diverse organisaties hadden het kabinet gevraagd om de steunpakketten langer in te stand te houden. Er is nu gekozen voor een verlenging van drie maanden, maar het is niet ondenkbaar dat deze periode nog wordt uitgebreid.
Concreet is er dit besloten: * zoals al eerder aangekondigd is het bij de TVL mogelijk om voor Q2 zelf de referentieperiode te kiezen (Q2 2019 of Q3 2020), dat geldt ook voor Q3 (Q3 2019 of Q3 2020). Het is verstandig om dit met de rekentool even goed na te gaan, want de juiste referentieperiode kan flink uitmaken op de hoogte van de TVL. Ook wordt het subsidiepercentage voor beide kwartalen verhoogd van 85% naar 100%, superfijn! Nieuw is dat ook sommige startende ondernemers en bedrijven februari 2021 als referentieperiode mogen opgeven, in plaats van een kwartaal in 2020 waarin ze eigenlijk pas net waren begonnen. Ten slotte wordt de TVL nu nog verrekend met het omzetverlies, maar die koppeling wordt losgelaten: hierdoor kunnen sommige bedrijven meer loonsteun aanvragen. * de betaalpauze bij de Belastingdienst eindigt niet op 1 oktober 2021, maar op 1 oktober 2022. Daarbij krijgen ondernemers in plaats van drie jaar, vijf jaar de tijd om hun achterstand qua belastingen af te betalen. Dit scheelt voor veel mensen behoorlijk in de maandlasten! Wel is er voor gekozen om de belastingschuld niet kwijt te schelden, dat is dan weer jammer natuurlijk 😉 * de TONK en de TOZO worden verlengd, maar hierover is nog niet veel bekend gemaakt. De start van het terugbetalen van een TOZO-lening voor bedrijfskapitaal wordt in ieder geval uitgesteld, naar 1 januari 2022, en de looptijd is verruimd van 42 naar 60 maanden. Ook dit scheelt in de maandlasten voor diegenen voor wie dit van toepassing is, fijn!
Het ziet er naar uit dat vanaf Q4 de steunpakketten worden stopgezet, of in ieder geval afgebouwd. We hopen dat het kabinet en de lobbypartijen uit onze sector nog kijken naar de sectorspecifieke steun, want het is natuurlijk niet zo dat bij ons vanaf Q4 alles weer bij het oude zal zijn…wordt vervolgd dus, wederom.
Je hebt vast wel eens gehoord van de TONK regeling, maar…wat is dat nou eigenlijk? TONK staat voor Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten.De Rijksoverheid omschrijft de TONK als ‘een tegemoetkoming voor mensen van wie het inkomen door de coronacrisis aanzienlijk is gedaald, en die daardoor noodzakelijke kosten (zoals woonkosten) niet meer kunnen betalen.’
De TONK is in de meeste gevallen een gift: zolang de aanvraag correct is ingediend en je aan alle voorwaarden voldoet. In dat geval hoef je niets terug te betalen. Gemeenten mogen (in sommige gevallen) naderhand alsnog bepalen dat de TONK als een lening wordt uitgekeerd. Omdat elke gemeente zelf bepaalt welke voorwaarden zij stellen aan het verstrekken van de TONK, is het héél belangrijk om de TONK-pagina op de website van jouw gemeente goed door te lezen. Goed om te weten: de TONK-regeling loopt tot 30 juni 2021, en kan met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2021 worden aangevraagd.
Tim en de TONK Doordat er door de overheid en gemeenten veel nadruk wordt gelegd op het niet meer kunnen betalen van woonlasten, denken veel mensen (onterecht!) dat ze niet in aanmerking komen voor de TONK omdat ze hun vaste lasten nog kunnen betalen. Dit geldt ook voor Tim, een theatermaker uit Utrecht die de TONK heeft aangevraagd: hij en zijn vriend konden de vaste lasten nog wel betalen, maar…dat konden ze vooral doordat ze hun spaargeld op aan het maken waren. Omdat één van zijn collega’s de TONK had aangevraagd, is Tim de regeling toch nog maar een keer goed gaan doorlezen. Zo kwam hij er achter dat hij wél in aanmerking komt. Hij omschrijft de TONK vooral als een tegemoetkoming voor mensen die minder verdienen dan vorig jaar; ook als je TOZO ontvangt en jouw inkomsten nog steeds minder zijn dan vorig jaar, zou je in aanmerking kunnen komen voor de regeling. Checken dus, is zijn tip!
De aanvraag Je moet er wel even goed voor gaan zitten als je de TONK wil aanvragen – Tim is ongeveer 2,5 uur beziggeweest met de online aanvraag in Utrecht. Maak het jezelf dus vooral gemakkelijk, door vóór je met de aanvraag begint, alvast alle benodigde informatie bij elkaar te zoeken. Het voorbeeld van Tim kan je een beeld geven van wat je precies nodig hebt:
Tim moest voor het hele huishouden de inkomsten van de maand januari 2020 doorgegeven. Daarnaast moest hij zelf nog een (voorbije) maand uit 2021 kiezen, als vergelijking met januari 2020. Om in aanmerking te komen voor de TONK moet verder het totale inkomen met minimaal 25% zijn gedaald, ten opzichte van januari 2020. Daarnaast wordt er gekeken naar het percentage woonlasten in vergelijking met je inkomen.
Update: Gemeente Utrecht heeft onlangs een aantal aanpassing in de voorwaarden voor de TONK gemaakt. De vereiste inkomstendaling is van 25% naar 15% verlaagd. Daarnaast kan je ervoor kiezen jouw inkomen te vergelijken met een andere maand dan januari 2020 wanneer dit gunstiger voor jou is.
Gemeente Utrecht had aangegeven dat ze zes weken nodig hebben voor de verwerking van de aanvraag, maar Tim ontving het bedrag én de brief al binnen de week nadat hij het aangevraagd had. Het kan dus heel snel gaan! Vinden we fijn om te horen.
In dit voorbeeld gaat het om Gemeente Utrecht, waar niet gekeken wordt naar spaargeld. In een andere gemeente kan het zijn dat ze wel je spaargeld in de aanvraag meenemen: zo zijn er ook gemeenten waar je geen recht op de regeling hebt wanneer je huurtoeslag ontvangt, en zijn er andere gemeenten waar huurtoeslag volledig buiten beschouwing wordt gelaten.
Niet alleen de voorwaarden verschillen trouwens per gemeente, ook de hoogte van het uit te keren bedrag: van maximaal €1500 in Utrecht, tot maarliefst €6000 in Amsterdam. Het uit te keren bedrag wordt dan ook (uiteindelijk) door de gemeente bepaald op basis van jouw persoonlijke situatie.
Ben je benieuwd geworden of je in aanmerking komt voor de TONK en wil je deze graag gaan aanvragen? Kijk dan vooral op de TONK-pagina van de gemeente waar jij woont. Veel succes!
Welke willen jullie éérst? Okee, eerst het slechte nieuws dan maar. Het aanvragen van de TVL (de Toegemoetkoming voor Vaste Lasten) voor Q2 van 2021 loopt achter op schema. Het loket zou eigenlijk nu, medio mei, open moeten gaan, maar dit is vertraagd tot minimaal half juni. Hierdoor ontvangen ondernemers het geld pas op z’n vroegst begin juli. Dit is met name vervelend voor ondernemers met mensen in loondienst, vanwege het uitkeren van het vakantiegeld.
De reden hiervoor is, en dat is dan ook meteen het *goede* nieuws, dat het systeem van de RVO omgebouwd moet worden zodat ondernemers zelf hun referentieperiode (Q2 van 2019 óf Q3 2020) kunnen kiezen bij hun aanvraag. Voor veel ondernemers was de referentieperiode (Q1 van 2019) voor Q1 2021 niet representatief: met name voor mensen uit de evenementensector is dit natuurlijk héél vaak het geval. Heel fijn dus, dat de RVO dit aanpast, maar vervelend dat ondernemers hierdoor in problemen komen met hun liquiditeit. De RVO schrijft zelf dat ze er samen met het Ministerie van Economische Zaken alles aan doen om de vertraging zoveel mogelijk te beperken.
En dan het afstel… of nouja, het uitstel dat nu al leidt tot afstel. Van uitstel komt afstel, snappen jullie hem nog! Het beloofde Garantiefonds van 385 miljoen euro komt er maar niet van, en de eerste (reeds aangekondigde) festivals besluiten als gevolg daarvan de stekker uit hun voorbereidingen te trekken. Enorm zuur en verontrustend, en daarom is er een legertje Evenementenmensen naar de media gestapt om een beetje stennis te gaan schoppen. En met resultaat, want het Ministerie van EZ haastte zich gisteren om te verklaren dat ze verwachten dat hun voornemen binnen enkele weken goedgekeurd wordt vanuit de Europese Commissie, en dat organisaties wel alvast een vooraanvraag kunnen doen. SP-Kamerlid Peter Kwint geeft in reactie aan desondanks kamervragen te gaan stellen over de hoogte van de noodsteun (80%) en over de kaders van het plan. Wordt vervolgd…
